“โลหิตจาง” ภาวะอันตรายจากเม็ดเลือดแดงต่ำ  เป็นแล้วต้องระวัง!

โลหิตจาง หรือ “Anemia” เป็นภาวะที่เกิดจากการที่ร่างกายมีจำนวนเม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติ ซึ่งเม็ดเลือดแดงมีหน้าที่ในการนำออกซิเจนไปเลี้ยงทั่วร่างกายค่ะ เมื่อร่างกายมีปริมาณเม็ดเลือดแดงไม่เพียงพอ จะทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น รู้สึกเหนื่อยง่าย ซีด อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ และอาจหมดสติได้ หากอาการรุนแรงอาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว ซึ่งเป็นอันตรายที่ไม่ควรมองข้ามนะคะ

สาเหตุของภาวะโลหิตจาง

ภาวะโลหิตจางอาจเกิดจากหลายปัจจัย แต่สาเหตุหลักมักเกี่ยวข้องกับการขาดสารอาหารที่มีส่วนช่วยในการสร้างเม็ดเลือดแดงค่ะ เช่น:

• การขาดธาตุเหล็ก
• การขาดวิตามินบี 12
• การขาดโฟลิก

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ เช่น โรคประจำตัวบางประเภท การเสียเลือดเรื้อรัง หรือการสร้างเม็ดเลือดแดงผิดปกติในไขกระดูกค่ะ ซึ่งการวินิจฉัยและรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดภาวะโลหิตจางในแต่ละบุคคล

ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก

ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กเกิดขึ้นเมื่อร่างกายขาดธาตุเหล็กที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดงค่ะ กลุ่มเสี่ยงที่อาจเกิดภาวะนี้ ได้แก่:

• ทารกแรกเกิดและเด็กที่กินอาหารไม่เพียงพอ
• หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
• วัยรุ่นที่เริ่มมีประจำเดือน
• ผู้สูงอายุ

อาการที่พบได้บ่อย ได้แก่ อ่อนเพลีย เปลือกตาขาวซีด เล็บเปราะ และการรับรู้ทางสมองลดลงค่ะ เม็ดเลือดแดงจะมีขนาดเล็กลงและเมื่อเจาะเลือดตรวจจะพบว่ามีลักษณะเฉพาะของเม็ดเลือดแดงที่เรียกว่า “Pencil Cell” หรือเม็ดเลือดแดงที่มีรูปร่างเรียวยาวคล้ายดินสอ

วิธีป้องกันภาวะขาดธาตุเหล็ก

เพื่อป้องกันภาวะนี้ ควรรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงค่ะ เช่น:

• เนื้อสัตว์และเครื่องในสัตว์ เช่น ตับและไต
• ไข่แดง
• ผักใบเขียว
• อาหารทะเล
• ธัญพืช

การเสริมธาตุเหล็กผ่านอาหารเป็นวิธีป้องกันที่ดีค่ะ นอกจากนี้ การรับประทานวิตามินซี เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว จะช่วยให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้นค่ะ ส่วนการดื่มนมหรือเครื่องดื่มที่มีแคลเซียมควรหลีกเลี่ยงพร้อมมื้ออาหารที่เสริมธาตุเหล็กนะคะ เพราะอาจขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็กได้ค่ะ

ภาวะโลหิตจางจากการขาดโฟลิก

โฟลิก (Folic Acid) เป็นแร่ธาตุสำคัญที่ใช้ในการสร้างสารพันธุกรรม (DNA และ RNA) ที่เป็นส่วนประกอบของเซลล์ต่างๆ ในร่างกายค่ะ โดยเฉพาะเซลล์ที่มีการแบ่งตัวเร็ว เช่น เม็ดเลือด การขาดโฟลิกจะส่งผลต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงมีขนาดใหญ่ผิดปกติ  ผู้ที่มีภาวะนี้อาจมีอาการซีด อ่อนเพลีย และหากตรวจเลือดจะพบว่ามีเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดต่ำร่วมด้วยค่ะ

ความสำคัญของโฟลิกต่อสตรีมีครรภ์

สำหรับหญิงตั้งครรภ์ การขาดโฟลิกอาจทำให้ทารกในครรภ์เกิดความผิดปกติค่ะ เช่น การเกิดภาวะหลอดประสาทไม่ปิด (Neural Tube Defect) ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ได้

วิธีป้องกันการขาดโฟลิก

การป้องกันทำได้ง่ายๆ ด้วยการรับประทานอาหารที่มีโฟลิกสูงค่ะ เช่น:

• ผักใบเขียว
• ไข่
• ถั่วและธัญพืช

การดูแลสุขภาพโดยการรับประทานอาหารที่สมดุลและมีสารอาหารครบถ้วนจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดโฟลิกได้อย่างมีประสิทธิภาพค่ะ

ภาวะโลหิตจางจากการขาดวิตามินบี 12

วิตามินบี 12 มีความสำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือดแดงและการทำงานของระบบประสาทค่ะ การขาดวิตามินบี 12 จะทำให้เกิดภาวะโลหิตจางที่มีเม็ดเลือดแดงขนาดใหญ่กว่าปกติ เช่นเดียวกับภาวะขาดโฟลิก และอาจทำให้เกิดปัญหาทางระบบประสาท เช่น ชาปลายมือปลายเท้า หรือปัญหาความจำเสื่อมได้อีกด้วยค่ะ

วิธีป้องกันการขาดวิตามินบี 12

แหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินบี 12 ได้แก่:

• เนื้อสัตว์
• ปลา
• ผลิตภัณฑ์จากนม

หากคุณมีอาการที่เข้าข่ายภาวะขาดวิตามินบี 12 ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับคำแนะนำในการเสริมวิตามินนี้อย่างเหมาะสมนะคะ

การดูแลและป้องกันภาวะโลหิตจาง

การดูแลสุขภาพและรับประทานอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วน โดยเฉพาะสารอาหารที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดเลือดแดง เช่น ธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 และโฟลิก จะช่วยป้องกันภาวะโลหิตจางได้อย่างมีประสิทธิภาพค่ะ อย่าลืมรับประทานอาหารหลากหลายครบ 5 หมู่ และหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ เพื่อให้แน่ใจว่าร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นอย่างเพียงพอ 

การรับรู้ถึงสัญญาณเตือนของภาวะโลหิตจางและการใส่ใจสุขภาพด้วยการรับประทานอาหารที่มีคุณค่า จะช่วยให้คุณห่างไกลจากภาวะนี้ และมีสุขภาพที่แข็งแรงยาวนานค่ะ