การดูแลผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” หรือ ผู้ที่มี “อาการสโตรก” ภายหลังกลับมาพักฟื้นที่บ้านนั้นมีความสำคัญอย่างมาก เพื่อช่วยเสริมการรักษา ฟื้นฟูสภาพ ตลอดจนป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วย Stroke ที่มีอาการรุนแรง ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้มากนัก การปฏิบัติตัวในการดูแลที่ถูกต้องจะช่วยให้การฟื้นตัวของผู้ป่วยดีขึ้น ลดความพิการจากการเป็นโรคได้ โดยมีวิธีปฏิบัติง่ายๆ ดังนี้
1. ให้อาหารที่ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม ผักต้ม ไม่ควรให้อาหารแข็งหรือต้องเคี้ยวมาก
ผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” มักมีอาการอ่อนแรง พูดลำบาก กลืนลำบาก การให้อาหารจึงควรเป็นอาหารที่ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม ซุป โจ๊ก ไข่ต้ม ผักต้มสุกโขลกน้ำ ฯลฯ เป็นต้น เพื่อง่ายต่อการกลืนและไม่ต้องเคี้ยวมาก ควรหลีกเลี่ยงอาหารแห้งที่ต้องเคี้ยวนาน อาหารแข็ง หรืออาหารที่มีเส้นใยมาก เพราะอาจทําให้แทรกซ้อนการกลืนได้
2. ช่วยพลิกตะแคงตัว เปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ เพื่อป้องกันแผลกดทับ
การช่วยพลิกตัวผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” บ่อยๆ จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการนอนกดทับที่สำคัญ คือ แผลกดทับ (Bedsore) ซึ่งเป็นแผลเปื่อยที่เกิดจากการกดทับบริเวณกระดูกสะโพก สะโพก ศอก ไหล่ เป็นเวลานาน ทำให้ขาดเลือดไปเลี้ยง จนชั้นผิวหนังเน่าตาย นอกจากนี้การเปลี่ยนอิริยาบถยังช่วยลดความเมื่อยล้าได้อีกด้วย
3. ให้ความอบอุ่นด้วยการพูดคุย ให้กำลังใจ ฟังเพลงที่ชอบ จะช่วยส่งเสริมอารมณ์ดี
การให้ความอบอุ่นทางจิตใจเป็นสิ่งสําคัญสำหรับผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” เนื่องจากโรคนี้ทำให้ผู้ป่วยเกิดความท้อแท้ ซึมเศร้าได้ง่าย ญาติหรือผู้ดูแลควรหาเวลาพูดคุยให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงการฟังเพลงโปรดหรือทำกิจกรรมบันเทิงที่ชอบ จะช่วยผ่อนคลายและส่งเสริมอารมณ์ให้ดีขึ้นได้
4. พาไปทำกิจกรรมบําบัด เช่น ฝึกเดิน ฝึกใช้มือ ภายใต้การดูแลของนักกายภาพบำบัด
การพาผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” ไปทํากิจกรรมบำบัดทางกายภาพ เช่น การฝึกเดิน ฝึกการใช้มือและแขน ถือเป็นสิ่งจำเป็นในการฟื้นฟูสภาพร่างกายให้กลับมาใช้การได้ โดยควรอยู่ภายใต้การดูแลของนักกายภาพบําบัด เพื่อให้มั่นใจว่าท่าทางหรือการออกกําลังกายนั้นเหมาะสมและไม่ก่อให้เกิดอันตรายหรือบาดเจ็บกับผู้ป่วย “เส้นเลือดสมองตีบ”
5. ใช้การแพทย์ทางเลือก เช่น การนวดบำบัด อาจช่วยลดอาการปวดเมื่อยได้
การแพทย์ทางเลือก เช่น การนวดบำบัด ถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยเสริมการรักษาในผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” โดยการนวดจะช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ลดอาการปวดเมื่อย ทำให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น อย่างไรก็ตาม ควรหลีกเลี่ยงการนวดบริเวณที่มีอาการอ่อนแรงหรือมีแผล และควรให้นวดโดยนักนวดผู้เชี่ยวชาญด้านการบาบัดรักษา
การดูแลผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” ที่บ้านสามารถทำได้อย่างง่ายๆ โดยเน้นการให้อาหารที่ย่อยง่าย ช่วยเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆเพื่อป้องกันแผลกดทับ พูดคุยให้กําลังใจ นำไปทำกิจกรรมบําบัดตามคำแนะนำของแพทย์ รวมถึงการใช้การแพทย์ทางเลือก เช่น การนวด ซึ่งช่วยเสริมการรักษาและฟื้นฟูสภาพได้เป็นอย่างดี ด้วยวิธีเหล่านี้จะทำให้การดูแลผู้ป่วย Stroke ที่บ้านมีประสิทธิภาพและผู้ป่วยฟื้นตัวได้ดียิ่งขึ้น